HPLC คืออะไร ? มีหลักการอย่างไร ? | ApexChem Blog Apex Chemicals
HPLC คืออะไร ? มีหลักการอย่างไร ?
Posted on 11 Apr 2025

การวิเคราะห์ด้วยเทคนิค HPLC (High-Performance Liquid Chromatography) หรือเครื่องโครมาโทรกราฟีชนิดของเหลวประสิทธิภาพสูง ถือเป็นเครื่องมือที่มีความสำคัญ และมีการใช้กันอย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมยา อาหาร และในการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่ต้องการความแม่นยำ

 

โดยในบทความนี้เอเพกซ์จะอธิบายเกี่ยวกับหลักการทำงาน ประโยชน์ และการประยุกต์ใช้งานของ HPLC เพื่อให้คุณเข้าใจมากยิ่งขึ้น

 

HPLC คืออะไร?
 

HPLC หรือที่ย่อมาจาก High-Performance Liquid Chromatography เป็นเทคนิคทางโครมาโตมากราฟีที่ใช้ในการแยก วิเคราะห์ และระบุองค์ประกอบของสารประกอบในตัวอย่างของเหลว โดยอาศัยหลักการแยกสารผ่านกระบวนการดูดซับ และกระจายตัวของสารในคอลัมน์ (Column) ซึ่งประกอบด้วย 2 เฟส (Phase) ที่สำคัญ คือ
1. Stationary Phase (เฟสคงที่) : ส่วนสารที่ถูกตรึงอยู่กับที่ในคอลัมน์หรือบนพื้นผิวรองรับ โดยเมื่อสารตัวอย่างผ่านเข้าไปในคอลัมน์ เฟสคงที่จะทำหน้าที่ดึงดูดหรือจับสารที่ต้องการแยกออกจากกัน
2. Mobile Phase (เฟสเคลื่อนที่) : ของเหลวที่ไหลผ่าน เฟสคงที่ (Stationary Phase) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพาสารตัวอย่างผ่านคอลัมน์ เพื่อให้เกิดการแยกสารอย่างมีประสิทธิภาพ

 

Mobile Phase ประกอบด้วย ตัวทำละลาย (Solvent) ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการแยกสาร ทั้งในด้านการควบคุมการโต้ตอบระหว่างตัวอย่าง และคอลัมน์ รวมถึงการลดสัญญาณรบกวน (Noise) เพื่อผลวิเคราะห์ที่น่าเชื่อถือ
 

ด้วยเหตุนี้ การเลือกใช้ Solvent ที่เหมาะสม จึงมีความสำคัญ เอเพกซ์ เคมิเคิล พร้อมนำเสนอ Solvent & Reagent HPLC Grade จาก Fisher Chemical ซึ่งเป็นแบรนด์ชั้นนำในเครือ Thermo Fisher Scientific ที่ออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์งานวิเคราะห์ที่ต้องการความแม่นยำสูง

 

Solvent & reagent HPLC grade

CAT No. Chemical name CAS No. Packsize
A452  Methanol, 99.9+%, HPLC 67-56-1 4L
A998  Acetonitrile >99.9%, HPLC Gradient 75-05-8 2.5L, 4L
A/0606  Acetone 99.8+% (GLC), HPLC 67-64-1 2.5L
H302  Hexane, HPLC 92112-69-1 4L
H/0406  n-Hexane (95% n-Hexane approx), HPLC 110-54-3 2.5L
A451  Iso-propyl alcohol (IPA), HPLC 67-63-0 4L
W5  Water, HPLC 7732-18-5 4L
W/0106  Water, HPLC Gradient 7732-18-5 2.5L
H350  n-Heptane, HPLC 142-82-5 4L
T425  Tetrahydrofuran 99.99+%, inhibitor-free HPLC 109-99-9 4L
E/0906  Ethyl acetate, HPLC 141-78-6 2.5L
D/4556  1,4 Dioxane, HPLC 123-91-1 1L
D143  Dichloromethane, HPLC (Methylene Chloride) 75-09-2 4L
T/3606  Iso-Octane, HPLC (2,2,4-Trimethylpentane) 540-84-1 2.5L
M/4496  Methyl tert-Butyl Ether, HPLC (Tert-Butyl Methyl Ether, MTBE)  1634-04-4 2.5L
T/2306  Toluene, HPLC 108-88-3 2.5L
P/7486  n-Propyl Alcohol, HPLC (1-Propanol, Propan-1-ol) 71-23-8 2.5L
D/4125  Dimethyl sulfoxide, HPLC 67-68-5 2.5L
D/3846  Dimethylformamide (DMF), HPLC 68-12-2 2.5L
T/3203  Triethylamine, HPLC 121-44-8 250ml
T/3258  Trifluoroacetic acid, HPLC 76-05-1 100ml

 

Note : โดยในการเตรียมตัวอย่าง และตัวทำละลาย จำเป็นต้องทำด้วยความระมัดระวัง เพื่อป้องกันการปนเปื้อน
 

 

 

 

องค์ประกอบ และหลักการทำงานของ HPLC


ระบบ HPLC ประกอบด้วย 4 ส่วนสำคัญ ได้แก่

1. Pump : ทำหน้าที่ส่งตัวทำละลาย และควบคุมการไหลของเฟสเคลื่อนที่ (Mobile Phase)
2. Injection Valve : ใช้สำหรับฉีดสารตัวอย่างเข้าสู่คอลัมน์ (Column)
3. Column : ใช้ในการบรรจุ Stationary Phase (เฟสคงที่) เพื่อใช้แยกสารประกอบ
4. Detector : เครื่องตรวจวัดองค์ประกอบของสารที่ผ่านออกจากคอลัมน์


มีหลักการทำงานดังนี้

1. เตรียมตัวอย่าง ละลายตัวอย่างใน Mobile Phase หรือ Solvent เกรดที่เหมาะสม
2. ฉีดตัวอย่างเข้าสู่ระบบ โดยใช้ Injection Valve หรือ Autosampler เพื่อป้อนตัวอย่างเข้าสู่คอลัมน์
3. Pump ทำหน้าที่พา Mobile Phase และตัวอย่างผ่านคอลัมน์ สารแต่ละชนิดในตัวอย่างจะเคลื่อนที่ผ่านคอลัมน์ด้วยความเร็วที่แตกต่างกัน   
4. การตรวจจับสาร เมื่อสารแต่ละชนิดออกจากคอลัมน์ Detector จะตรวจจับและแปลงข้อมูลเป็นพีค (Peak) บนโครมาโตแกรม (Chromatogram)

 

ซึ่งสารในตัวอย่างจะถูกแยกตามความเข้ากันของสารกับ Mobile Phase และ Stationary Phase โดยสารที่มีปฏิสัมพันธ์กับ Stationary Phase น้อยจะออกจากคอลัมน์ก่อน โดยแสดงผลการวิเคราะห์ในรูปแบบของ โครมาโตแกรม (Chromatogram) ซึ่งแสดงพีคของสารแต่ละชนิดตามเวลาที่ใช้ในการวิเคราะห์  สามารถใช้วิเคราะห์หาปริมาณ ความเข้มข้น และองค์ประกอบของสาร ได้อย่างแม่นยำ

ตัวอย่าง พีค (Peak) บนโครมาโตแกรม (Chromatogram)
โดยแกน X แสดงวลาในการกักเก็บ (Retention Time) ซึ่งเป็นเวลา (Minutes) ที่สารแต่ละชนิดใช้เคลื่อนที่ผ่านคอลัมน์และถูกตรวจจับโดย Detector ส่วนแกน Y แสดงค่า Intensity บ่งบอกถึงปริมาณของสารที่ถูกตรวจพบนั่นเอง

 

ประโยชน์ของเครื่อง HPLC

  • High Accuracy
    มีความแม่นยำสูง สามารถแยกสารที่มีองค์ประกอบใกล้เคียงกันได้อย่างละเอียด และมีการบันทึกผลลัพธ์ในรูปแบบกราฟที่แสดงการแยกองค์ประกอบได้ชัดเจน
  • Detection of Low Concentration Substances
    สามารถตรวจสอบปริมาณสารประกอบได้ในระดับ ppm จนถึง ppb ได้อย่างแม่นยำ
  • Excellent for Complex Sample Analysis
    วิเคราะห์สารตัวอย่างที่ซับซ้อน และมีองค์ประกอบหลายชนิดได้ในเวลาเดียวกัน
  • Versatility in Sample Types HPLC
    สามารถวิเคราะห์ตัวอย่างของเหลวได้หลากหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็นสารละลายทั่วไป น้ำมัน หรือสารผสมที่มีความซับซ้อนสูง 

Tips : โดยตัวอย่างที่เป็นของแข็งสามารถนำไปเตรียมให้อยู่ในรูปของสารละลายก่อนทำการวิเคราะห์ได้เช่นกัน เพื่อให้การใช้งานเครื่อง HPLC มีประสิทธิภาพสูงสุด


 

อุตสาหกรรมที่นิยม HPLC
จากที่ทุกคนได้เห็นถึงประโยชน์ของการวิเคราะห์ด้วย HPLC แล้ว จะเห็นได้ว่าHPLC เป็นเทคนิคที่มีความยืดหยุ่นและมีความแม่นยำสูง ทำให้ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในหลายอุตสาหกรรม โดยเฉพาะอุตสาหกรรมที่ต้องการควบคุมคุณภาพ และวิเคราะห์ส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์อย่างละเอียด เช่น

  • อุตสาหกรรมยา
    ใช้ตรวจสอบปริมาณสารออกฤทธิ์ในยาต่าง ๆ เพื่อยืนยันความถูกต้องของปริมาณสารสำคัญในยา รวมถึงการวิเคราะห์สิ่งเจือปน (Impurities) ที่อาจส่งผลต่อความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์ยาอีกด้วย
  • อุตสาหกรรมอาหาร
    ตรวจสอบสารปนเปื้อน สารกันเสีย เช่น ยาฆ่าแมลง สารกันบูด หรือสารปรุงแต่งอาหาร เพื่อให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ปลอดภัยต่อการบริโภค นอกจากนี้ยังสามารถใช้วิเคราะห์ส่วนประกอบของอาหาร เช่น กรดอะมิโน วิตามิน และน้ำตาลได้อีกด้วย
  • อุตสาหกรรมเคมี
    วิเคราะห์องค์ประกอบของสารเคมีผสมที่มีความซับซ้อน เพื่อตรวจสอบความบริสุทธิ์ของสารเคมี รวมถึงควบคุมคุณภาพในกระบวนการผลิตต่าง ๆ
  • อุตสาหกรรมเครื่องสำอาง
    ตรวจสอบคุณภาพของผลิตภัณฑ์ เช่น การวิเคราะห์ปริมาณสารกันเสีย สี น้ำหอม และสารออกฤทธิ์ต่าง ๆ เพื่อให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ปลอดภัยต่อผู้บริโภค
  • งานวิจัย และพัฒนา
    ใช้ในการวิเคราะห์โครงสร้างของสารประกอบใหม่ ๆ การศึกษาปฏิกิริยาเคมี และการตรวจสอบสารประกอบที่ได้จากการสังเคราะห์

 

เอเพกซ์ สรุปให้…
 

HPLC เป็นเทคนิคสำคัญในการวิเคราะห์ที่ใช้ในหลากหลายอุตสาหกรรม การเลือกใช้ Solvent & Reagent ที่เหมาะสมกับเทคนิคที่ใช้วิเคราะห์นั้นมีความสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพการแยกสาร ลดสัญญาณรบกวน และช่วยปกป้องเครื่องมือวิเคราะห์ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่แม่นยำสูงสุด

 


 

หากสนใจผลิตภัณฑ์ดังกล่าว สามารถติดต่อสอบถามได้ที่

Tel : 02-038-9999

Email : info@apexchemicals.co.th

Line : @ApexChemicals

เรามีผู้เชี่ยวชาญ ที่พร้อมบริการคุณ